حقوق تجارت: جلد اول، کلیات، تاجر و اعمال تجاری تالیف دکتر محمدرضا پاسبان

حقوق تجارت

کلیات، تاجر و اعمال تجاری

مفهوم، پیشینه و منابع حقوق تجارت، تاجر، اَعمال تجاری

و شرایط اشتغال به اَعمال تجاری و زمینه‌های حقوق تجارت

معرفی کتاب به قلم نویسنده

نوشته پیش رو نخستین جلد از دورة چهار جلدی حقوق تجارت می ­باشد که مطابق برنامة دروس پیش ­بینی شده از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم، تحقیقات و فن­آوری برای درس تجارت 1 نگارش گردیده ­است. با توجه به افزایش واحد این درس از یک واحد به 2 واحد، تلاش شده تا کتاب حاضر تأمین‌کنندة هدف از تعریف درس و افزایش واحدها باشد. سه جلد دیگر مجموعه با عنوانهای حقوق تجارت 2 (اشخاص حقوقی و شرکتها)، حقوق تجارت 3 (حقوق اسناد تجاری) و حقوق تجارت 4 (حقوق ورشکستگی) متعاقباً در دسترس علاقمندان قرار خواهد گرفت.

فهرست تفصیلی مطالب

بخش یکم: مفهوم، پیشینه، منابع و جایگاه حقوق تجارت

 

فصل یکم - پیش‌درآمد و مفهوم حقوق تجارت

گفتار نخست: پیش‌درآمد حقوق تجارت

گفتار دوم: مفهوم حقوق تجارت

فصل دوم - پیشینة حقوق تجارت

گفتار نخست: پیشینة حقوق تجارت در سطح جهانی

مبحث یکم: دورة باستان

مبحث دوم: سده‌های میانه (قرون وسطی)

مبحث سوم: دورة نوین

گفتار دوم: پیشینه حقوق تجارت در ایران

مبحث یکم: دورة پیش از اسلام

مبحث دوم: دورة پس از اسلام تا حقوق موضوعه

مبحث سوم: دورة نوین قانونگذاری

بند یکم: قوانین تجاری تا سال 1311

بند دوم: قوانین و مقررات تجاری پس از سال 1311

الف) قانون تجارت 1311

ب) قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 1347

ج) دیگر قوانین پس از قانون تجارت 1311

فصل سوم - منابع حقوق تجارت

گفتار نخست: قانون و پیمان‌ها و عهدنامه‌ها

مبحث یکم: قانون اساسی

مبحث دوم: قوانین عادی

مبحث سوم: مقررات تجارتی در قوانین عادی

بند یکم: قانون مدنی

بند دوم: قانون تجارت

بند سوم: دیگر قوانین و مقررات تجاری

الف) قانون شرکتهای تعاونی 1350

ب) قانون صدور چک مصوب 1355

ج) قانون بخش تعاونی جمهوری اسلامی ایران 1370

د) قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذیصلاح به عنوان حسابدار رسمی 1372

هـ) قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت 1376

و) قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی 1380

ز) قانون بازار اوراق بهادار 1384

ح) قانون اصلاح موادی از قانون برنامة چهارم توسعة اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی 1386

ط) قانون تجارت الکترونیکی مصوب 1382

بند چهارم: پیمان‌ها و عهدنامه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی

بند پنجم: آئین‌نامه‌ها و بخشنامه‌ها

گفتار دوم: عرف و عادت تجاری

گفتار سوم: رویة قضایی

مبحث یکم: مفهوم رویة قضایی

مبحث دوم: عوامل ایجاد رویة قضایی

مبحث سوم: دسته‌بندی رویة قضایی

گفتار چهارم: دکترین و اندیشه‌های حقوقی

فصل چهارم - جایگاه حقوق تجارت در پیوند با دیگر رشته‌های حقوقی

گفتار نخست: پیوند حقوق تجارت با حقوق مدنی

مبحث یکم: مقایسة جایگاه حقوق مدنی و حقوق تجارت

مبحث دوم: یگانگی یا چندگانگی حقوق خصوصی (حقوق مدنی و حقوق تجارت)؟

بند یکم: ویژگی‌های مشترک حقوق مدنی و حقوق تجارت

الف) اصول و احکام مشترک

ب) قالبهای حقوقی یکسان

ج) نظام دادرسی

د) شیوة توزیع مسئولیت

بند دوم: ویژگی‌های متفاوت حقوق مدنی و حقوق تجارت

الف) ویژگی قراردادهای تجاری

ب) نظام دادرسی متمایز

ج) معیار توزیع مسئولیت

د) ضمانت‌اجراهای ویژه

هـ) صلاحیت قضایی

گفتار دوم: پیوند حقوق تجارت با رشته‌های حقوق عمومی

مبحث یکم: پیوند حقوق تجارت با حقوق کار

مبحث دوم: پیوند حقوق تجارت با حقوق اداری

مبحث سوم: پیوند حقوق تجارت با حقوق اساسی

گفتار سوم: پیوند حقوق تجارت با حقوق کیفری

گفتار چهارم: پیوند حقوق تجارت با حقوق تجارت الکترونیک

مبحث یکم: پیشینة حقوق تجارت الکترونیک

مبحث دوم: قانون تجارت الکترونیک و قانون تجارت ایران

 

 

بخش دوم: شناسایی تاجر و معاملات تجاری

 

فصل یکم - تعریف و انواع تاجر

گفتار نخست: تعریف تاجر

گفتار دوم: دسته‌بندی تجار

مبحث یکم: اشخاص حقیقی تاجر

مبحث دوم: اشخاص حقوقی تجاری

بند یکم: شرکت‌های سرمایه

الف) شرکتهای سهامی

ب) شرکت با مسئولیت محدود

ج) شرکت تعاونی سهامی عام

بند دوم: شرکتهای اشخاص

الف) شرکت تضامنی

ب) شرکت نسبی

بند سوم: شرکت‌های مختلط

الف) شرکت مختلط سهامی

ب) شرکت مختلط غیرسهامی

بند چهارم: شرکت تعاونی

بند پنجم: دیگر اشخاص حقوقی تجاری

فصل دوم - شرایط اشتغال به تجارت

گفتار نخست: اهلیت

گفتار دوم: تصدی به فعالیتهای تجاری به عنوان شغل معمولی

گفتار سوم: ثبت نام در دفتر ثبت تجارتی

مبحث یکم: توصیف دفتر ثبت تجارتی و اشخاص مکلف به ثبت نام

مبحث دوم: روند ثبت نام در دفتر ثبت تجارتی

مبحث سوم: آثار ثبت نام تاجر یا شرکت تجاری در دفتر ثبت تجارتی

گفتار چهارم: دریافت پروانۀ کسب

مبحث یکم: اشخاص مکلف به دریافت پروانة کسب

مبحث دوم: ضمانت‌اجرای نداشتن یا تخلف از پروانة کسب

گفتار پنجم: نگهداری دفاتر تجارتی

مبحث یکم: پیشینة دفاتر تجاری

مبحث دوم: انواع دفاتر تجاری

بند یکم: دفتر روزنامه

بند دوم: دفترکل

بند سوم: دفتر دارایی

بند چهارم: دفتر کپیه

مبحث سوم: ماهیت دفاتر تجاری: سند رسمی یا عادی؟

بند یکم: سندیت دفاتر تجاری به سود تاجر

بند دوم: سندیت دفاتر تجاری به زیان تاجر

فصل سوم - اَعمال و معاملات تجارتی

گفتار نخست: اَعمال تجاری موضوعی

مبحث یکم: خرید یا تحصیل هر نوع مال منقول به قصد فروش یا اجاره اعم از این که تصرفاتی در آن شده باشد یا نشده باشد.

بند یکم: خرید یا تحصیل

بند دوم: منقول بودن مال موضوع تحصیل یا خرید

بند سوم: قصد فروش یا اجاره

بند چهارم: خواه تصرفاتی در آن شده یا نشده باشد

مبحث دوم: تصدی به حمل و نقل از راه خشکی یا آب یا هوا به هر نحوی که باشد

مبحث سوم: هر قسم عملیات دلالی یا حق‌العمل‌کاری (کمیسیون) و یا عاملی و هم چنین تصدی به هر نوع تأسیساتی که برای انجام بعضی امور ایجاد می‌شود از قبیل تسهیل معاملات ملکی یا پیدا کردن خدمه یا تهیه و رساندن ملزومات و غیره

بند یکم: دلالی

بند دوم: حق‌العمل‌کاری

بند سوم: عاملی

بند چهارم: تصدی به هر نوع تأسیسات که برای انجام بعضی امور ایجاد می‌شود

مبحث چهارم: تأسیس و به کار انداختن هر قسم کارخانه مشروط بر اینکه برای رفع حوائج شخصی نباشد

مبحث پنجم: تصدی به عملیات حراجی

مبحث ششم: تصدی به هر قسم نمایشگاههای عمومی

مبحث هفتم: هر قسم عملیات صرافی و بانکی

مبحث هشتم: معاملات برواتی

مبحث نهم: عملیات بیمه

مبحث دهم: کشتی‌سازی و خرید و فروش کشتی و کشتیرانی داخلی یا خارجی و معاملات راجعه به آنها

گفتار دوم: عملیات تجاری تبعی

مبحث یکم: کلیه معاملات بین تجار و کسبه و صرافان و بانکها

مبحث دوم: کلیه معاملاتی که تاجر با غیر تاجر برای حوائج تجارتی خود می‌نماید

مبحث سوم: کلیه معاملاتی که اجزاء یا خدمه یا شاگرد تاجر برای امور تجارتی ارباب خود انجام می‌دهند

مبحث چهارم: کلیۀ معاملات شرکت‌های تجارتی

 

 

 

بخش سوم: زمینه‌های حقوق تجارت

 

فصل یکم - معاملات و قراردادهای تجاری

فصل دوم - اشخاص حقوقی و شرکت‌های تجاری

گفتار نخست: شناسایی و تفکیک انواع شرکت

مبحث یکم: معیارهای شناسایی شرکت

مبحث دوم: انواع شرکت

بند یکم: شرکت مدنی

بند دوم: شرکت غیرتجاری

گفتار دوم: شرکت تجاری

مبحث یکم: ویژگی‌های شرکت‌های تجاری

مبحث دوم: جایگاه شرکت‌های تجاری

مبحث سوم: اهمیت گزینش نوع شرکت در سرمایه‌گذاری

فصل سوم - حقوق اسناد تجاری

گفتار نخست: شناسایی اسناد تجاری

گفتار دوم: اصول و اوصاف حاکم بر اسناد تجاری

مبحث یکم: اصل مسئولیت تضامنی

مبحث دوم: وصف تجریدی اسناد

مبحث سوم: اصل غیر قابل استناد بودن ایرادات در برابر دارنده با حسن نیت

مبحث چهارم: وصف شکلی اسناد تجاری

مبحث پنجم: وصف تنجیزی اسناد تجاری

فصل چهارم - حقوق ورشکستگی

گفتار نخست: مفهوم و معیار تشخیص ورشکستگی

گفتار دوم: روند دادرسی ورشکستگی

مبحث یکم: ماهیت دادرسی ورشکستگی: درخواست یا دعوی؟

مبحث دوم: خواهان و خوانده دعوای توقف

مبحث سوم: اشخاص موضوع ورشکستگی

گفتار سوم: اوصاف و آثار ورشکستگی

مبحث یکم: جمعی یا غرمایی بودن ورشکستگی

مبحث دوم: معافیت ورشکسته از پرداخت بهره و خسارات تاخیر

گفتار چهارم: شرایط تحقق توقف

مبحث یکم: تاجر بودن

مبحث دوم: توقف از پرداخت دیون

فصل پنجم - حقوق مالکیت معنوی یا فکری

گفتار نخست: تعریف، کارکرد و پیشینه حقوق مالکیت فکری

مبحث یکم: تعریف و کارکرد حقوق مالکیت فکری

مبحث دوم: پیشینه حقوق مالکیت فکری

گفتار دوم: انواع مالکیت فکری

مبحث یکم: مالکیت ادبی- هنری

مبحث دوم: حقوق مالکیت صنعتی

گفتار سوم: حمایت از حقوق مالکیت فکری

فصل ششم - بورس اوراق بهادار

گفتار نخست: هدف از ایجاد بازار بورس اوراق بهادار

گفتار دوم: تعریف و پیشینة بورس اوراق بهادار

مبحث یکم: تعریف بورس

مبحث دوم: پیشینة بورس در جهان و ایران

گفتار سوم: ساختار و کارکرد سازمان بازار اوراق بهادار

مبحث یکم: شورای عالی بورس و اوراق بهادار

مبحث دوم: هيأت مديره سازمان

مبحث سوم: بازرس سازمان بورس